System kaucyjny na opakowania plastikowe i szklane po napojach ma wejść w życie w przyszłym roku. Zgodnie z zaleceniami Unii Europejskiej, opłaty mają być sposobem na zwiększenie recyklingu opakowań i docelowe przejście na zamknięty obieg surowców. 

Ministerstwo Klimatu i Środowiska skierowało do konsultacji publicznych projekt ustawy ws. systemu kaucyjnego. Nowe prawo ma zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2023 r. 

Butelki plastikowe i szklane w systemie kaucyjnym

Kaucja obejmie butelki plastikowe na napoje o pojemności do 3 l oraz butelki szklane wielokrotnego użytku na napoje o pojemności do 1,5 l. Będzie doliczana do ceny produktu i zwracana podczas oddawania pustych opakowań. Z kaucji wyłączone zostaną puszki, chociaż ministerstwo nie wyklucza, że w przyszłości system obejmie również je. O tym, czy jest taka potrzeba, zdecydować mają wyniki konsultacji.

Za powstaniem programu stoi idea zmniejszenia ilości wytwarzanych odpadów, dostarczenie wysokojakościowych zużytych opakowań przeznaczonych do recyklingu, a następnie wykorzystanie ich jako istotnego źródła surowca. Przedsiębiorcy wprowadzający napoje w określonych opakowaniach będą mieli obowiązek zapewnienia odpowiedniego poziomu ich selektywnego zbierania. W przypadku nieosiągnięcia wymaganych poziomów segregacji odpadów wprowadzający będą ponosili opłatę produktową. 

System kaucyjny obowiązkowo obejmie sklepy o powierzchni powyżej 100 m kw., a dla mniejszych obiektów będzie dobrowolny. Wszystkie jednostki handlowe oferujące produkty w opakowaniach podlegających kaucji będą obowiązane do pobierania kaucji. Projekt ustawy nie określa wysokości stawki kaucji, pozostawia wybór jej wysokości przedsiębiorcom

Kaucja będzie zwracana przez sklepy w momencie zwrotu butelek przez klienta, bez konieczności okazania paragonu potwierdzającego jej wcześniejsze opłacenie. Nieodebrana kaucja zostanie przekazana producentom z przeznaczeniem do wykorzystania wyłącznie na funkcjonowanie systemu.

Obowiązek nakładania kaucji od przyszłego roku

Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2023 r. Jednocześnie projekt ustawy zakłada, że wprowadzający zostaną zobowiązani do utworzenia systemu nie później niż 24 miesiące po wejściu w życie ustawy – najpóźniej więc do końca 2024 r. Chodzi o danie czasu na dostosowanie się do zmian.

Unia Europejska określiła, że w 2025 roku „system selektywnego zbierania butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do 3 l wraz z ich zakrętkami i wieczkami” ma gwarantować zwrot 77 procent opakowań, a w 2029 roku skuteczność ma wzrosnąć do 90 procent.